مهرداد اخوان بهبهانی
همین‌ ‌میوه و سبزی که اکثرا تازه تازه، می‌خوریم ممکن است، چقدر سم‌ ‌وارد بدنمان کند. باور می‌کنید؟ داریم از ترکیباتی حرف می زنیم که در‌ ‌مواد غذایی هستند، اما‌ارزش تغذیه ای ندارند و برای به عمل آوردن یک ماده غذایی با‌ ‌کیفیت باید به آن افزوده شوند، اشتباه نکنید، این موادها افزودنی‌‌های مجاز‌ ‌نیستند، بلکه هورمون‌ها، آنتی‌بیوتیک‌ها، سموم دفع آفات و خلاصه تمامی ترکیباتی‌ ‌هستند که به ناچار باید به مواد غذایی اضافه شوند اما مقدار بیش از اندازه آنها زیانبار است .

و . . .

http://www.salamat.ir/

نظارت بر میزان مصرف سموم دفع آفات مورد پرسش کارشناسان است ▲چه کسی در غذای ما سم می ریزد؟

مهرداد اخوان بهبهانی همین‌ ‌میوه و سبزی که اکثرا تازه تازه، می‌خوریم ممکن است، چقدر سم‌ ‌وارد بدنمان کند. باور می‌کنید؟ داریم از ترکیباتی حرف می زنیم که در‌ ‌مواد غذایی هستند، اما‌ارزش تغذیه ای ندارند و برای به عمل آوردن یک ماده غذایی با‌ ‌کیفیت باید به آن افزوده شوند، اشتباه نکنید، این موادها افزودنی‌‌های مجاز‌ ‌نیستند، بلکه هورمون‌ها، آنتی‌بیوتیک‌ها، سموم دفع آفات و خلاصه تمامی ترکیباتی‌ ‌هستند که به ناچار باید به مواد غذایی اضافه شوند اما مقدار بیش از اندازه آنها زیانبار است . از گوشت‌ها شروع می‌کنیم. گوشت‌ها از جمله مواد‌ ‌غذایی هستند که خانواده‌ها حداقل 3 تا 4 بار در هفته باید به طور متوسط از آنها‌ ‌استفاده کنند. دکتر آخوندی قائم مقام معاونت غذا و داروی وزارت بهداشت درباره مصرف‌ ‌این ماده غذایی و ترکیباتی که به آن اضافه می‌شود می‌گوید: <متا‡سفانه میزان آنتی‌بیوتیک‌هایی که به گوشت و فرآورده‌های آن افزوده‌ ‌می شود، بیش از حد مجاز است و مصرف مداوم آنها می‌تواند بدن را در برابر آنتی‌بیوتیک‌هایی که فرد هنگام بیماری مصرف می‌کند، مقاوم کند و همین مانع بهبود فرد به هنگام بیماری می‌شود.> او می‌افزاید:<در دامداری‌های صنعتی به منظور جلوگیری‌ ‌از بروز مشکلات دام‌ها در برابر عفونت و انگل باید به آنها آنتی‌بیوتیک بدهند‌ ‌ولی این مقدار بیش از حد مجاز است و گاهی به دو برابر حد استاندارد می رسد و مصرف‌ ‌تدریجی این ترکیبات، سلول‌های بدن را در برابر آنتی‌بیوتیک‌های دارویی مقاوم می‌کند‌ ‌و هنگام بیماری با مصرف آنتی‌بیوتیک‌های تجویز شده، نتیجه مطلوب حاصل نمی‌شود.> متاسفانه این مشکل در لبنیات و تخم مرغ‌ها نیز وجود دارد. آخوندی می‌گوید: <تولیدکننده برای افزایش کیفیت محصول خود از ترکیباتی استفاده می‌کند که ترکیبی به نام دی‌اکسین را بالا می برد در حالی که این ترکیب در مواد غذایی نباید‌ ‌از 20 درصد بیشتر باشد؛ زیرا سمی است و مسمومیت‌ حاد و مزمن برای مصرف کننده‌ ‌در پی دارد.> دکتر ربابه شیخ الاسلام، کارشناس تغذیه معتقد است: <سودجویی‌هایی که متا‡سفانه بعضاً در کسب و کار وجود دارد، گاهی آن قدر وسوسه‌ ‌انگیز است که تولیدکننده سود خود را به همه چیز ترجیح می‌دهد و اگر مسوولان‌ ‌کنترل و نظارت بر کیفیت غذا به وظایف خود عمل نکنند، غذایی که برای حفظ و ادامه حیات لازم‌ ‌است، تهدیدی جدی برای سلامت به حساب می‌آید.> وی در ادامه می‌افزاید: <آلودگی‌ها در یک‌ ‌زنجیره پیوسته در حرکتند و از طریق آب آلوده و خاک نامناسب‌، کودها، سموم، آفت‌‌کش‌ها، به زنجیره غذایی انسان و حیوان وارد می‌شوند و اگر از حد معینی که استانداردهای جهانی و ملی تعیین کرده، بیشتر شوند، سلامت را تهدید خواهند کرد. غذاهای صنعتی و مکمل های مورد استفاده در تغذیه دام و طیور نیز اگر از این ویژگی‌ها‌ ‌عدول کنند، مشکل‌ساز می‌شوند. برای مثال، تغذیه مرغ با روغن جامد برای سرعت بخشیدن‌ ‌به وزن‌گیری و تغذیه دام با نان کپک زده هر کدام به نحوی سلامت مصرف‌کننده را به خطر‌ ‌می‌اندازد.> مسمومیت با سموم دفع آفات بسیاری از ما هنگام شستن میوه نگرانیم که بقایای سموم یا آفت کش‌ها که با شستن‌ ‌و ضد عفونی کردن هم از بین نمی‌روند، باقی مانده باشند و با تا‡ثیر در بافت‌ ‌میوه، ما را در معرض خطر قرار دهند. حال سوِال این است که آیا این باقیمانده‌ها واقعا می‌‌توانند برای سلامت انسان خطر آفرین باشند؟ جواب مثبت است. اگر‌ ‌باقیمانده‌ها،‌ ‌بیش از‌ ‌حد استاندارد در مواد غذایی‌ که ما به طور مرتب می‌خوریم، وجود داشته باشد، سلامت ما به مخاطره می افتد‌. محمد طاهر رجبی، رئیس گروه مبارزه بیولوژیک‌ در سازمان حفظ نباتات کشور می‌گوید: <سازمان حفظ نباتات کشور به عنوان متولی کنترل‌ ‌آفات و بیماری‌ها، سموم مورد استفاده در محصولات کشاورزی را تحت کنترل و‌ ‌نظارت وارد می‌کند و با دستورالعمل‌ها و توصیه‌های فنی کارشناسان خود سموم با حجم کم و‌ ‌دوره کارنس پایین (دوره کارنس زمانی است که پس از سمپاشی باید سپری شود تا‌ ‌باقیمانده سم در محصول به حداقل برسد) را البته پس از رعایت سایر روش‌های مبارزه‌ ‌غیرشیمیایی توصیه می‌کند.> او می‌افزاید: <سموم شیمیایی به چند دسته‌ ‌تقسیم می شوند که دو دسته مهم آنها عبارتند از: سموم سیستمیک و سموم نفوذی که در صورت استفاده از این دو دسته در محصولات جالیزی و میوه‌ها، اگر دوره خاصی‌ ‌طی نشده باشد، به هیچ عنوان با شستن، حرارت دادن و فریز کردن، باقیمانده سموم در محصولات از بین نمی‌رود و در بافت محصولات باقی می‌ماند. از این رو، همواره توصیه می شود استفاده از سموم شیمیایی به عنوان آخرین راهکار‌ ‌مبارزه و در صورت ضرورت، مورد استفاده قرار گیرد.> رجبی در ادامه می‌گوید: <در محصولات‌ ‌گلخانه‌ای به دلیل وجود شرایط مساعد برای رشد و توسعه گیاه، چون شرایط مساعدی ‌برای گسترش آفات و عوامل بیماری زا فراهم است، نیاز به اعمال کنترل بیشتر برای جلوگیری از طغیان آفات و بیماری‌هاست؛ ولی متا‡سفانه کشاورزان به جای استفاده از راهکارهای کنترل غیرشیمیایی بلافاصله برای کنترل آفات از سموم شیمیایی استفاده‌ ‌می‌کنند.> چرا غذاهای ارگانیک؟ تولید انواع مواد غذایی مانند میوه، سبزی و‌ ‌گوشت به روش کاملا طبیعی و بدون استفاده از هرگونه ماده شیمیایی‌ ‌نظیر کود شیمیایی، سموم،‌ حشره کش، قارچ کش، هورمون یا آنتی بیوتیک،‌ ‌روشی است با سابقه‌ای صد ساله که طرفداران زیادی در دنیا پیدا کرده و‌ ‌غذاهایی که به این روش تولید می‌شوند به نام غذاهای ارگانیک مشهور هستند. ‌ ‌دکتر شیخ الاسلام در این باره می‌گوید: <مواد غذایی که این گونه تولید می شوند، گاهی از نظر شکل ظاهری مطلوب نیستند، با این حال گران تر به فروش می روند. این نوع مواد غذایی‌ ‌به دلایل زیاد‌ ‌مشتری مخصوص خود را دارند و روز به روز بر تعداد متقاضیان این گونه غذاها‌ ‌افزوده می شود. این غذاها حتی روش نگهداری مخصوص خود را دارند. به‌ ‌علاوه، هیچ یک از ترکیباتی که در انبار و سردخانه برای نگهداری‌‌ ‌غذاهای‌ ‌معمولی استفاده می شوند به این دسته از مواد غذایی اضافه نمی شوند.> وی‌در‌ادامه می‌افزاید: <بیش از 7 هزار‌ ‌نوع افزودنی مصنوعی مجاز در غذاهای معمولی مورد استفاده قرار می‌گیرد تا این‌ ‌غذاها ماندگاری بیشتر و بهتری داشته باشند و بیشتر از زمان طبیعی قابل نگهداری باشند. طرفداران و حامیان غذاهای طبیعی یا ارگانیک، بیماری‌های بسیاری از جمله انواع آلرژی‌ها،‌ ‌مشکلات گوارشی و انواع سرطان‌ها را به این ترکیبات مرتبط می دانند.> رجبی درباره کشت محصولات ارگانیک می‌گوید: <در محصولات سبزی و جالیزی به دلیل تازه خوری آنها این روش تولید از اهمیت‌ ‌بالایی برخوردار است. در ایران نیز محصولات عاری از آفت‌کش از سال 1374 تولید می شود که طی سال زراعی جاری در سطحی معادل 120 هزار هکتار با استفاده از عوامل طبیعی مبارزه‌ ‌بیولوژیک صورت گرفته و محصولات سالم و عاری از آفتکش در این سطح تولید می‌شود که‌ ‌این محصولات عبارتند از برنج، سویا، گوجه فرنگی، نخود، ذرت، مرکبات، چای، انار،‌ ‌توت، پسته و سیب درختی‌.> استفاده طولانی مدت از مواد غذایی که‌ ‌حاوی باقیمانده سم، آنتی‌بیوتیک یا هورمون هستند، باعث تجمع تدریجی در بافت‌هایبدن و مسمومیت‌های گوناگون می‌شوند. کارشناسان و متخصصان مرتبط‌ ‌در سطح‌ ‌جهان‌ ‌استانداردهایی را برای استفاده از این مواد مطرح می‌کنند و کشورها را‌ ‌نیز تشویق می‌کنند در سطح ملی به تدوین استانداردهای ملی بپردازند. ولی آیا‌ ‌در کشور ما این استانداردها تدوین شده‌اند؟ چه ارگانی مسوول نظارت بر مصرف این مواد‌ ‌و پیشگیری از مصرف بی‌رویه آنها است؟ دکتر شیخ الاسلام می‌گوید:< استفاده از سموم و آفت کش‌ها‌ ‌دیگر طبیعت را نیز تخریب می‌کند. به همین دلیل سازمان محیط زیست به‌عنوان یکی از‌ ‌علاقه‌مندان طبیعت بکر و سالم تلاش دارد، سازمان‌های متولی را برای کاهش مصرف سموم‌ ‌تشویق کند. استفاده از روش‌های بیولوژیک و طبیعی برای مبارزه با آفات وظیفه‌ای‌ ‌بسیار مهم است که عمدتا سازمان حفظ نباتات مسوول آن است.> بازار فروش ارگانیک ها‌ در صورتی که متولیان مبارزه با آفات، هماهنگ عمل کنند، مردم نتیجه آن‌را در بازار فروش خواهند دید. شیخ الاسلام اعتقاد دارد که: <در اغلب کشورهایی که به طبیعت بکر و سبز علاقه‌مند هستند و‌ ‌برنامه‌های پیشگیری از ابتلا به بیماری‌ها‌ ‌به خصوص انواع سرطان‌های پیشرو را دارند در کنار بازارهای اصلی، بازارچه دیگری نیز وجود دارد که غذای ارگانیک یا طبیعی می‌‌فروشد. این مواد غذایی بعضا از نظر شکل ظاهر بدتر از مواد غذایی مشابه هستند که به‌ ‌طور معمول تهیه می‌شوند، ولی افرادی که از موضوع آگاهند و به سلامت خود علاقه دارند، تمایل بیشتری برای خرید مواد غذایی سالم و طبیعی دارند، هرچند آنها را گران‌ ‌تر بخرند‌.‌ استفاده مجاز و معین از هر نوع‌ ‌ماده شیمیایی‌ ‌در تمامی مراکز تولید باید چنان تحت کنترل باشد که خریدارانی که مواد غذایی معمولی و غیرارگانیک مصرف می‌کنند، ‌در معرض خطر قرار نگیرند. در کشور ما این موضوع مهم تر از تولید غذای ارگانیک است چون راه درازی برای تولید‌ ‌این گونه غذاها در پیش‌است.> شیخ‌الاسلام در ادامه می‌گوید: <قدر مسلم این است که از هر زاویه ای به سلامت و غذا و تغذیه نگاه کنیم، نیاز به هماهنگی ارگان‌های‌ ‌متولی احساس می‌کنیم اگر همه نیروها را در یک جهت و با هدف معین بسیج کنیم، ‌راه دستیابی به موفقیت کوتاه‌تر می شود.>